Bu surede gerek Medineli ve gerekse Bedevi Arap kökenli münafıklardan
daha önceki ayetlerde genel anlamda sözedilmiş,
onların kimlikleri açığa vurul muştu. Fakat
bu ayette özel bir münafık gruptan sözediliyor. Bunlar
ustalaşmış, uzmanlaşmış,
kaşarlanmış, inatçı ve iflâh olmaz münafıklardır.
Öyle ki bütün ön sezisine ve bu konudaki deneyimliliğine
rağmen, Peygamberimiz -salât ve selâm üzerine olsun-
bunların durumunu farkedemiyor. Ama acaba durumun sonu ne
oluyor?
Yüce Allah, gerek Medineliler arasında, gerekse
şehrin çevresinde yaşayan bedeviler arasında böyle
bir grubun bulunduğunu haber veriyor. Arkasından bu
gizli, aldatıcı ve kaşarlanmış
şebekenin tuzaklarını, komploları
karşısında Peygamberimize ve yanındaki mü'minlere
güvence veriyor. Aynı zamanda iki yüzlülüğü sanat
haline getirmiş bu usta münafıklara da şu tehdidi
yöneltiyor: Onların yakasını kesinlikle
bırakacak değildir. Kendilerini hem dünyada, hem de
ahirette katmerli azaba çarptıracaktır. Okuyoruz:
"Sen onları bilmezsin, ama biz biliriz. Onları
iki kez azaba çarptıracağız, sonra da büyük
azaba uğratılacaklardır."
Acaba dünyada görecekleri bu "iki azap" ne anlama
geliyor? Bu ifadenin ilk akla gelen yorumu şudur: Bunlar bin
yandan müslüman toplum içinde sürekli endişe içinde yaşıyorlar,
acaba hangi gün durumları ortaya çıkacak diye hep
kuşku içindedirler, dünyada çektikleri iki azabın
biri budur. Öbür dünya azabı ile ise ölürken yüzyüze
geleceklerdir. O sırada melekler ruhlarını sorguya
çekerken bir yandan da yüzlerine ve sırtlarına
darbeler indireceklerdir. Bu deyimin bir başka yorumu da
şöyle olabilir: Bu münafıklar, müslümanların
her zaferi, düşmanlarını her yenişi
karşısında hayal
kırıklığına düşerler, yüreklerine
hayıflanma duygusu çöker. Bu anlar için bir azaptır.
Bunun yanısıra münafıklıklarının açığa
çıkacağı kuşkusu ve sert sindirme
önlemlerine hedef olacağı korkusu da sürekli biçimde
pençesinde kıvrandıkları bir başka
azaptır. Hiç kuşkusuz, sözleri ile ne kasdettiğini
en iyi bilen, yüce Allah'ın kendisidir.
Karşıt iki düzey arasında iki düzey daha yer
alıyor. Bunlar her iki tarafa da eğilimlidirler.
İşte arada yer alan iki düzeyden biri şu
şekilde anlatılmaktadır.