34- Biz her ümmete kurban kesmeyi, ibadet olarak emrettik.
Amaç, Allah'ın insanlara rızık olarak sunduğu
hayvanları keserken O'nun adını anmaktır.
İlahınız tek ilahtır, yalnız O'na boyun
eğiniz. Ey Muhammed, alçak gönüllü saygılıları
müjdele.
35- Onlar ki, yanlarında Allah'ın adı
anıldığında kalpleri ürperir, başlarına
gelen belalara karşı sabrederler, namaz kılar ve
kendilerine verdiğimiz rızıkların bir bölümünü
Allah yolunda harcarlar.
İslâm duygu ve yönelişleri birleştirir ve
hepsini birlikte Allah'a yöneltir. Bu yüzden bilinç ve
uygulamayı, enerji ve ibadeti, hareket ve
alışkanlıkları bu biricik noktaya yöneltmeye
çalışır. Böylece tüm hayat onun boyası ile
boyanır.
Bu noktadan hareketle Allah'dan başkası adına
kesilen hayvanlar haram kılınmış, üzerlerine
Allah'ın adının anılması zorunluluğu
getirilmiştir. Amaç, Allah'ın adının
anılmasını en belirgin hedef yapmaktır. Sanki
bu hayvanlar Allah'ın adını anmak için kesilirler:
"Biz her ümmete kurban kesmeyi, ibadet olarak emrettik.
Amaç, Allah'ın insanlara rızık olarak sunduğu
hayvanları keserken O'nun adını anmaktır."
Bunun üzerine ilahlığın tek ve
ortaksızlığının vurgulanması "İlahınız
tek ilahtır" ve sadece O'na teslim olunması; "yalnız
O'na boyun eğin" değerlendirmesi
yapılıyor. Kuşkusuz bu baskı ve zorlama ile
sağlanan bir teslimiyet değildir. Bu içten gelen ve
istekle yerine getirilen bir teslimiyettir.
"Ey Muhammed alçak gönüllü saygılıları
müjdele. Onlar ki yanlarında Allah'ın adı
anıldığında kalpleri ürperir."
Sadece Allah'ın adının anılması ile
vicdanlarını ve duygularını bir ürperme alır.
"Başlarına gelen belalara karşı
sabrederler."
Yüce Allah'ın onlar hakkında önceden belirlediği
kadere karşı çıkmazlar.
"Nâmazı kılarlar."
Onlar gerçekten Allah'a kulluk ederler.
"Ve kendilerine verdiğimiz rızıkların
bir bölümünü Allah yolunda harcarlar."
Sahip oldukları şeyleri Allah yolunda harcamak
konusunda cimrilik yapmazlar.
Bu şekilde inanç ile sembolik ibadetler arasında bir
ilgi kuruluyor. Çünkü bu sembolik ibadetler inançtan kaynaklanıp
ona dayanmaktadırlar. Sembolik ibadetler, inancın somut
ifadesi, onun belirtisidirler. Önemli olan bütün hayatın,
hayatta ortaya konan tüm davranışların bu boya ile
boyanmasıdır. Böylece hareketle yöneliş
birleşmiş olur. İnsan ruhu birbirinden farklı
yönler arasında parçalanmamış olur.
Surenin akışı, kurbanlık deve ve
sığırların kesilmesi ile yerine getirilen
hacca özgü sembolik ibadetleri açıklarken yine bu
anlamı ön plana çıkarıyor, onu vurguluyor.