Kesin bir hüsrana uğramışlar. Hem dünyada, hem
de ahirette zarar etmişlerdir. Kişilikleri ve çocukları
açısından büyük hasar görmüşlerdir.
Akıllarını ve ruhlarını heder
etmişlerdir. Ondan başkasına kul olmaktan
kurtarmakla yüce Allah'ın kendilerine verdiği
üstünlüğü, kulların hakimiyetine teslim olmak
suretiyle kulların Rabblığına kendilerini
teslim ettikleri zaman kaybetmişlerdir. Bütün bunlardan
önce inancı kaybetmekle doğru yolu kaçırmışlardır.
Büyük bir zarara uğramışlar, artık
doğru yolu bulmalarına imkân kalmayacak şekilde
sapıtmışlardır:
"Onlar kesinlikle sapıtmışlardır,
doğru yola gelecekleri yoktur."
Bundan sonra ayetlerin akışı müşrikleri
yan çizdikleri ilk gerçeğe "Onlar Allah'a O'nun
yarattığı ekinlerden ve hayvanlardan
sınırlı bir pay ayırdılar" ayetiyle
konunun başında işaret edilen gerçeğe döndürmektedir.
Hakkında bu tür uygulamalarda bulundukları, bu konuda
onları yaratmadıkları, varetmedikleri halde
insanlardan ve cinlerden şeytanlara başvurdukları
ekin ve hayvanlar asıl kaynağına döndürmektedir.
İnsanlara bir geçim kaynağı, bir nimet olması
için ekinleri ve hayvanları yaratan yüce Allah'dır. Tüm
bunları O'na şükretsinler ve O'na kullukta bulunsunlar
diye yaratmıştır.
Aslında yüce Allah'ın onların şükrüne ve
ibadetlerine ihtiyacı yoktur. O, hiçbir şeye muhtaç
olmayan rahmet sahibidir. Bu, dinleri ve dünyaları
bakımından durumlarının düzelmesi amacına
yöneliktir. O halde onlara ne oluyor da, Allah'ın
yarattığı ekin ve hayvanlar konusunda hiçbir
şey yaratamayanların hükmüne başvuruyorlar? Allah
için bir pay ve sahte tanrılar için de bir pay ayırmaları,
üstelik bununla da yetinmeyip, bu işte çıkarları
olan şeytanların saptırmasıyla Allah için ayırdıkları
pay üzerinde oyun oynamaları da neyin nesi?
Kuşkusuz yaratan ve yarattığı
canlıların rızkını veren, onların
sahibi ve Rabbıdır da. O'nun hükmünde somutlaşan
izni olmaksızın O'nun malının üzerinde
tasarrufta bulunmak doğru değildir. O'nun hükmü de,
peygamberinin -salât ve selâm üzerine olsun- O'nun katından
getirdiği mesajda somutlaşmaktadır, yoksa O'nun
otoritesini ele geçiren sahte rablerin "Bu Allah'ın
şeriatıdır" diye ileri sürdükleri şeyde
değil.