HELAL VE HARAM DUYARLILLIĞI

Aziz Mü'minler!

İrade sahibi insan için esas olan, iradesini serbest olarak kullanabilmesi, dilediği gibi davranabilmesidir. Ancak davranışlara hiçbir sınırlama getirilmemesi halinde hayatın çekilmez bir hal alacağı da açıktır. Bu sebeple, insanlara dünya ve ahiret mutluluğunu sağlamanın yollarını gösteren dinimiz İslam, bazı şeyleri ve davranışları yasaklamış, bazılarını ise serbest bırakmıştır. Allah'ın açıkça yasakladığı şeylere "haram", yasaklamayıp serbest bıraktığı şeylere de "helal" diyoruz. Mesela, başkasının malını gasp etmek, faiz alıp vermek haram, ticaret ve alış veriş yapmak, çalışıp kazanmak helal; zina etmek haram, evlenip yuva kurmak helaldir. Bir başka ifade ile, Allah'ın emir ve yasaklarına uymamak haram; yasaklamadığı konularda dilediğince davranmak helaldir.

Muhterem Müslümanlar!

Dinin getirdiği yasaklar ve kısıtlamalar hayatı zorlaştırmaya değil; kolaylaştırmaya yöneliktir. "Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez"(1) ayeti bu gerçeği ifade etmektedir. Hayatımızın verimini azaltan ve bize zararlı olan şeyleri Kur'an, "kötü ve çirkin" diye nitelerken; sahip olduğumuz insanî değerleri korumamızı sağlayan, bizi yücelten şeyleri de "güzel ve temiz" diye nitelemektedir.

Haramlar Allah'ın koymuş olduğu sınırlardır. Yüce Allâh, "..Kim Allah'ın sınırlarını aşarsa şüphesiz kendine zulmetmiş olur." (2) buyurmaktadır. Allah'ın haram kılmış olduğu şeylerden, kendi bakış açımızla "küçük" diyebileceklerimiz de, "ciddi" gördüklerimiz kadar önemsenmelidir.

Bile bile haram işlemek, haramlarda ısrar etmek büyük günahtır. İşlenen haramdan bir an önce vazgeçilmeli, pişmanlık duyup tövbe edilmelidir. Allah'ın açıkça haram kıldığı bir şeyin helal; helal kıldığı bir şeyin de haram olduğunu söylemek, Allah korusun, insanı dinden çıkarır. Bu konuda bilgili ve hassas olmamız gerekiyor.

Aziz Mü'minler!

Haram ve helal konularında duyarlı olmak, bizi yaratan, ilim ve kudreti ile takip ve kontrol altında bulunduran Allah'a olan imanımızı kuvvetlendirir ve zinde tutar. Buna karşılık helal-haram çizgisine dikkat etmeden yaşanan bir hayat, fıtratın sağladığı iyiye yönelme eğilimlerini köreltir. Kötü ve zararlı eğilimlerin önünü açar; İnsan çok kere sebebini anlayamadığı bir huzursuzluğa ve mutsuzluğa düşer.

Haram-helal konusunda göstereceğimiz hassasiyetin önemini ortaya koyması açısından şu hadis-i şerif oldukça dikkat çekicidir:

"Helal bellidir, haram bellidir. Bu ikisinin arasında bir çok kişinin bilmediği şüpheli şeyler vardır. Kişi bunlardan sakınırsa dinini, onur ve haysiyetini korumuş olur. Şüpheli şeylerden kaçınmayanlar, koruluğun kenarında hayvanlarını otlatan kimse gibidir. Kolladığı hayvanların her an koruluğa dalması mümkündür. Dikkat edin her hükümdarın bir koruluğu vardır, Allah'ın koruluğu da haram kıldığı şeylerdir..." (3)

Muhterem Müslümanlar!

Dinimiz, helalinden kazanıp meşru ve mubah yerlere harcamamızı ve aşırılıktan kaçınmamızı emretmektedir. Nitekim Kur'an-ı Kerîm'de: "Size rızık olarak verdiğimiz şeylerin temiz ve helal olanlarından yiyin. Bu konuda aşırı da gitmeyin, yoksa üzerinize gazabım iner. Gazabım kimin üzerine inerse o muhakkak helak olur" (4) buyurulmaktadır.

_______________ 

[1] Bakara, 2/185.

[2] Talak, 65/1.

[3] Buhârî, İman, 39.

[4] Tâhâ, 20/81.